Κορσέδες, φουσκωτά μανίκια, καπέλα, τουρνούρια που τόνιζαν μόνο το πίσω μέρος… Η Βικτωριανή μόδα είχε όλα αυτά που διαβάζουμε στα βιβλία και προσπαθούμε να κάνουμε εικόνα: Φορέματα που ονειρευόμαστε και υφάσματα που θα θέλαμε να έχουμε στη δική μας γκαρνταρόμπα. Αν θα μπορούσαμε να την περιγράψουμε με μερικές λέξεις αυτές θα ήταν: κομψή, υπερβολική, πένθιμη.
Η Βικτωριανή μόδα είναι η μόδα που επικράτησε κατά τη βικτωριανή εποχή (1840-1900) επί βασιλείας της Αλεξαντρίνα Βικτωρίας στη Μ. Βρετανία. Η κάθε περίοδος είχε τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά αλλά σίγουρα το κάθε ένα δημιουργούσε μια υπερβολική, επιδεικτική εμφάνιση. Γιατί η αλήθεια είναι πως οι σφιχτοί κορσέδες και οι γιγαντιαίες φούστες κάνουν τις σύγχρονες τάσεις στη μόδα να μοιάζουν σχεδόν αδιάφορες!
Ο πρώτος κανόνας σε κάθε ενδυμασία ήταν η κομψότητα. Τα συγκεκριμένα φορέματα ήταν σημάδι αξιοπρέπειας στη γυναίκα, ενώ οι άφθονες ποσότητες υφάσματος που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των ενδυμάτων σήμαινε πως οι περισσότερες γυναίκες είχαν αρκετά ρούχα.
Τα περιλαίμια και οι μανσέτες επέτρεπαν σε μια γυναίκα να διαφοροποιήσει λίγο την εμφάνιση ενός ενδύματος, ενισχύοντάς την στυλιστικά. Ασφαλώς, οι πιο πλούσιες γυναίκες της εποχής εκείνης διέθεταν μια κάψουλα με πολλά διαφορετικά ενδύματα φτιαγμένα από καλύτερα υφάσματα ενώ χρησιμοποιούσαν και περισσότερα κοσμήματα.
Πρώιμη βικτωριανή μόδα
Το 1836 έγινε μια αλλαγή απ’ το πιο ρομαντικό στυλ στα φορέματα. Τα φουσκωτά μανίκια, «έπεσαν» ενώ μπορούσες να διακρίνεις μια χαρακτηριστική ραφή στον ώμο των φορεμάτων. Το σφιχτό μπούστο και η λεπτή μέση ήταν επίσης, χαρακτηριστικά της εποχής.
Μερικά ακόμη στοιχεία:
- Τα φορέματα σε παλ χρώματα ανανεώνονταν με περιλαίμια και μανσέτες.
- Στη δεκαετία του 1840, οι φούστες απέκτησαν περισσότερο όγκο. Καθώς η σιλουέτα σε σχήμα κλεψύδρας γινόταν ολοένα και πιο δημοφιλής, όλες οι γυναίκες επέλεγαν τα μισοφόρια για να τονίσουν τη μέση τους. Την ίδια στιγμή, οι ακάλυπτοι ώμοι και το έντονο ντεκολτέ κυριαρχούσαν.
- Πολλές φορές μπορεί να αναφερόμαστε σε «φορέματα» εκείνης της εποχής, αλλά στην πραγματικότητα αποτελούνταν από κορσέ και φούστα.
- Τα μανίκια μήκους τριών τετάρτων διήρκεσαν στο μεγαλύτερο μέρος της βικτωριανής περιόδου.
- Το σάλι κι η λεπτή δαντέλα ήταν επίσης, χαρακτηριστικά της βικτωριανής μόδας.
- Για το μεγαλύτερο μέρος του 19ου αιώνα, τα μπονέ ήταν η τάση στα καπέλα, τα οποία μπορεί να ήταν είτε πολύ απλά, είτε βαριά διακοσμημένα.
Πιίνακας με γυναίκα εκείνης της εποχής, η οποία φοράει μπονέ
O περίφημος κορσές τη βικτωριανή εποχή
Μπορεί να επικρίθηκε πως ήταν εξαιρετικά άβολος και κυρίως επικίνδυνος για την υγεία, ωστόσο ο κορσές ήταν βασικό στοιχείο της μόδας καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα «εξασφαλίζοντας» στις γυναίκες μια πολύ καλή κοινωνική θέση, τον σεβασμό των υπόλοιπων προς το πρόσωπό της και την εξιδανικευμένη εικόνα της νεότητας.
Πολύ περισσότερο, θεωρήθηκε πως παρέχει υποστήριξη στις γυναίκες, το πιο αδύναμο φύλο. Ναι, όλα αυτά ένας κορσές!
Οι επικριτές, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων επαγγελματιών υγείας, πίστευαν ότι οι κορσέδες προκαλούσαν καρκίνο, αναιμία, γενετικές ανωμαλίες, αποβολές και βλάβη στα εσωτερικά όργανα. Το σκληρό ύφασμα του κορσέ εμπόδιζε την κυκλοφορία του αίματος, πίεζε το κάτω μέρος των πνευμόνων και προκαλούσε ακόμη και λιποθυμία στις γυναίκες.
Μέση βικτωριανή περίοδος
Στη δεκαετία του 1850, ο αριθμός των μισοφοριών μειώθηκε και αντικαταστάθηκαν από το κρινολίνο. Τα πρωινά φορέματα είχαν εφαρμοστό μπούστο, ενώ τα βραδινά είχαν χαμηλή λαιμόκοψη και τα φορούσαν με σάλι στον ώμο.
Τι είναι το κρινολίνο;
To ογκώδες, άκαμπτο εσώρουχο (φτιαγμένο από χαίτη αλόγου και ατσάλι) που τοποθετούσαν οι γυναίκες κάτω από τις φούστες και τα φορέματά τους, ώστε αυτά να φαίνονται φουσκωμένα. Αρχικά, υιοθετήθηκε στην ενδυμασία των εύπορων γυναικών της Γαλλίας και έπειτα διαδόθηκε και σε άλλες χώρες. Το κρινολίνο δέχτηκε αρνητικές κριτικές και έγινε αντικείμενο σάτιρας, καθώς λόγω του μεγέθους του ήταν δύσχρηστο και άκαμπτο και προκαλούσε δυσκολίες σε διάφορες καθημερινές συνήθειες όπως το κάθισμα, το περπάτημα, το πέρασμα από πόρτες κλπ, ενώ ήταν και εξαιρετικά εύφλεκτο.
Στη δεκαετία του 1860, οι φούστες έπεφταν σε πιο ίσια γραμμή μπροστά και τόνιζαν περισσότερο το πίσω μέρος. Τα πρωινά φορέματα είχαν φαρδιά μανίκια σε στυλ παγόδας, κλειστή λαιμόκοψη με βολάν στον γιακά και διακόσμηση από δαντέλα, ενώ τα βραδινά είχαν βαθύ ντεκολτέ και κοντά μανίκια και τα φορούσαν με κοντά γάντια, πλεκτά ή δαντελένια χωρίς δάχτυλα.
Στη δεκαετία του 1870 ξεκίνησαν να φοριούνται απογευματινά φορέματα χωρίς κορσέ, κυρίως μέσα στο σπίτι, που όμως σύντομα έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή, ενώ το κρινολίνο αντικαταστάθηκε από τα τουρνούρια που τόνιζαν μόνο το πίσω μέρος.
Στη δεκαετία του 1880, με την ευρύτερη διάδοση του αυτοκινήτου ως μέσου μετακίνησης, οι γυναίκες φορούσαν σακάκι, ίσια φούστα και ημίψηλο καπέλο με πέπλο, ενώ στο κυνήγι οι ντραπέ φούστες έφταναν έως τον αστράγαλο και συνδυάζονταν με μπότες ή περικνημίδες. Τα ενδύματα περιπάτου αποτελούνταν από μακρύ σακάκι, φούστα με τουρνούρι και ένα μικρό καπέλο ή μπονέ.
Τέλος, στη δεκαετία του 1890, την τελευταία της βικτωριανής εποχής, η μόδα προστάζει ψηλούς γιακάδες και μπούστο με μπανέλες εσωτερικά. Τα κρινολίνα και τα τουρνούρια έχουν πλέον εγκαταλειφθεί.
Πολλά από τα στοιχεία εκείνης της περιόδου έχουν εμπνεύσει σπουδαίους σχεδιαστές, οι οποίοι τα έχουν εντάξει στο σήμερα με μια πιο φρέσκια και σύγχρονη πινελιά.