Λογική και ευαισθησία. Μια γλυκόπικρη ιστορία που μίλησε στις καρδιές μας.
Λίγες ιστορικές λογοτεχνικές προσωπικότητες έχουν τραβήξει την προσοχή μας, όπως έκανε η Τζέιν Όστεν. Ορισμένες φορές μάλιστα, γίνεται περισσότερη συζήτηση για τη ζωή της παρά για τα βιβλία της.
Η κατανόηση της Τζέιν Όστεν, όμως, μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα και τη γραφή της. Γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1775. Ο πατέρας της ήταν διδάκτωρ της Οξφόρδης και κληρικός. Ήταν το έβδομο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας. Είχε μόνο μία αδελφή, την Κασσάνδρα. Έζησαν μαζί το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους μέχρι και τον θάνατο της Τζέιν, ήταν δεμένες και εμπιστευόταν η μία την άλλη απόλυτα.
Ως ενήλικη, η Τζέιν Όστεν δεν παντρεύτηκε ποτέ, αλλά η ερωτική της ζωή έχει προκαλέσει την περιέργεια πολλών. Σίγουρα, όμως, υπάρχουν περισσότερα ενδιαφέροντα πράγματα για την ίδια παρά για τις σχέσεις της με τους άνδρες.
Η Όστεν ξεκίνησε γράφοντας παρωδίες και σάτιρες για τον εαυτό της και την οικογένειά της, όταν ήταν περίπου δώδεκα ετών. Παρόλο που από πολύ νωρίς έδειξε το ταλέντο και την ορμή της, η φήμη της ήρθε πολύ αργότερα στη ζωή. Δεν είχε μια ανεξάρτητη πηγή εισοδήματος μέχρι τα τριάντα έξι της και εξαρτιόταν αποκλειστικά από την οικογένειά της και τους φίλους της.
Ο αδελφός της ήταν αυτός που έπρεπε να καλύψει τα έξοδα της πρώτης έκδοσης του πρώτου μυθιστορήματός της, Λογική και Ευαισθησία, επειδή δεν υπήρχε κανένας πρόθυμος εκδότης να αναλάβει το ρίσκο. Σε όλη τη σταδιοδρομία της, το σύνολο του έργου της δημοσιεύτηκε ανώνυμα. Το μυθιστόρημά της Λογική και Ευαισθησία, δημοσιεύτηκε ως «Από μια κυρία» («By a lady»), και τα επόμενα μυθιστορήματά της δημοσιεύτηκαν ως «Από τον συγγραφέα του Λογική και Ευαισθησία».
Μόνο τέσσερα από τα βιβλία της δημοσιεύτηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής της (Λογική και Ευαισθησία, Περηφάνια και Προκατάληψη, Μάνσφιλντ Παρκ και Έμμα). Ακολούθησαν ακόμα δύο μυθιστορήματα, Το Αββαείο του Νορθάνγκερ και Πειθώ, που εκδόθηκαν και τα δύο το 1818, μετά τον θάνατό της, ενώ είχε επίσης ξεκινήσει ένα τρίτο, το οποίο έλαβε τελικά τον τίτλο Σάντιτον, αλλά η Όστεν δεν πρόλαβε να το ολοκληρώσει. Δεν αναγνωρίστηκε παρά μόνο μετά τον θάνατό της κι αυτό χάρη στην έκδοση του έργου A Memoir of Jane Austen, το οποίο επιμελήθηκε ο αδελφός της, το 1869.
Σε ηλικία περίπου εννέα ετών, η Τζέιν και η αδελφή της Κασσάνδρα στέλνονται στην Οξφόρδη, όπου και μαθητεύουν κοντά στην Αν Κόλεϊ, μέχρι που μια επιδημία τύφου, συνοδευόμενη από βαριά επιδείνωση της υγείας τους, αναγκάζει τα κορίτσια να επιστρέψουν στο σπίτι τους.
Η οικογένειά της ανήκε στην τάξη των γαιοκτημόνων. Έτσι, η Τζέιν λαμβάνει τη μόρφωσή της τόσο από τον πατέρα και τους μεγαλύτερους αδελφούς της, όσο και από προσωπική μελέτη. Κάνει μαθήματα στο σπίτι, αλλά και σε ένα οικο- τροφείο, όπου μαθαίνει μουσική, χορό, αλλά και ξένες γλώσσες, όπως γαλλικά και ιταλικά.
Η οικογένεια Όστεν συχνά μαζευόταν και διάβαζαν ο ένας στον άλλο. Αυτό στη συνέχεια, εξελίχθηκε σε μικρές παραστάσεις, τις οποίες έγραφε η Τζέιν και παρακολουθούσαν μέλη της οικογένειας, αλλά και φίλοι. Έζησαν στο Στίβεντον, στο Μπαθ, στο Σαουθάμπτον και στο Τσότον. Εκεί η Τζέιν έδωσε την οριστική μορφή στα μυθιστορήματα Περηφάνια και Προκατάληψη και Λογική και Ευαισθησία και έγραψε τα Μάνσφιλντ Παρκ, Έμμα και Πειθώ.
Ήταν το καλοκαίρι του 1801, όταν, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, η Τζέιν ερωτεύτηκε έναν νεαρό κληρικό, ο οποίος υποσχέθηκε να τους συναντήσει στο τέλος του ταξιδιού τους. Μερικούς μήνες αργότερα, όμως, εκείνος αρρώστησε και πέθανε. Όπως συνέβη και με την αδελφή της Κασάν-δρα, η Τζέιν δεν παντρεύτηκε ποτέ. Στα είκοσι εφτά της είχε αποδεχτεί την πρόταση ενός πλού- σιου κληρονόμου, αλλά την επόμενη μέρα άλλαξε γνώμη. Κι αυτό γιατί, αν παντρευόταν ποτέ στη ζωή της, θα ήθελε να το κάνει από έρωτα και όχι για τα χρήματα.
Η Όστεν ξεκίνησε να εμφανίζει συμπτώματα ασθένειας ενώ δούλευε την Πειθώ, το τελευταίο της ολοκληρωμένο μυθιστόρημα. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία σαράντα ενός ετών, ύστερα από ασθένεια που πλέον εικάζεται πως ήταν η νόσος του Addison ή το λέμφωμα Hodgkin. Στην κλίνη της, όταν ρωτήθηκε από την αδελφή της Κασσάνδρα αν υπήρχε κάτι που χρειαζόταν, ζήτησε μόνο «τον ίδιο τον θάνατο». Έφυγε με την Κασσάνδρα να είναι στο πλευρό της.
Όταν ο συγγραφέας Ρίτσαρντ Τζένκινς ρωτήθηκε γιατί το έργο της Τζέιν Όστεν είναι τόσο δημοφιλές, εκείνος απάντησε: «Δεν νομίζω πως πρόκειται για νοσταλγία για το παρελθόν, για τα αυτοκρατορικά φορέματα της εποχής και όλα αυτά τα πράγματα. Υποθέτω είναι δημοφιλής επειδή είναι σύγχρονη… Θεωρώ ότι είναι δημοφιλής επειδή αντιπροσωπεύει τον κόσμο, στις πιο σημαντικές πτυχές που γνωρίζουμε».
Μπορεί τα έργα της να διαδραματίζονται σε έναν άλλο τόπο και χρόνο, που φαντάζουν πολύ μακρινοί από την εποχή μας, αλλά οι χαρακτήρες έχουν βιώματα και συναισθήματα που μας είναι οικεία. Κρίνουν τους ανθρώπους από την εμφάνιση, ντρέπονται για τους γονείς τους, φλερτάρουν και ερωτεύονται. Οι χαρακτήρες της έχουν κοινωνικούς περιορισμούς, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα, και υπακούν σε κοινωνικές συμβάσεις.
Γράφει για ό,τι συμβαίνει στο μυαλό και στην καρδιά μας. Επικεντρώνεται στον εσωτερικό μας κόσμο και γι’ αυτό συνεχίζει να μας συναρπάζει, να μας συγκινεί, να μας διασκεδάζει, να μας εμπνέει. Είναι διαχρονική και σίγουρα αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Κανείς δεν έχει καταφέρει να συλλάβει πλήρως την ιδιοφυΐα της γραφής της.
Και πλέον έχει την αναγνώριση που της αξίζει. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη εκτίμηση για το βιβλίο της Περηφάνια και Προκατάληψη, έχουν πουληθεί περισσότερα από 20 εκατομμύρια αντίτυπα στα διακόσια χρόνια από τη δημοσίευσή του.
Τα Κλασικά που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις μας:
